Deze ezel stoot zich willens en wetens telkens weer

Dankzij technologische ontwikkelingen hoeven de meesten van ons niet meer om vijf uur op om de koeien te melken, de varkens te voeren, eieren te rapen, of het land te bewerken. Industrialisatie en de filosofie achter het kapitalisme heeft de mens op het idee gebracht om meer koeien, varkens, kippen en land te verwerven dan men in z'n uppie kon onderhouden of bewerken. De particulier die een slecht jaar had omdat z'n land was ondergelopen, of z'n veestapel aan een of andere ziekte kwijtraakte, kon als dagloner bij de buurman aan de slag. De buurman vond dat wel wat; wie spreekt het idee van zelf minder doen en toch eenzelfde, of hoger inkomen te vergaren niet aan? De schaalvergroting deed z'n intrede waarvan het grootgrondbezit een klassiek voorbeeld is.

De grootgrondbezitter die zich vervolgens bezig kon houden met wat ik "werkbekijken en uitbuiten" noem - zoveel mogelijk winst maken tegen zo laag mogelijke kosten - dankte de eeuwige God voor de uitvinding van het mobiele fauteuil en later de vliegende buis. Nu was schaalvergroting niet langer gebonden aan geografische grenzen. De wereld lag aan zijn voeten.
Ondertussen ontwikkelde ook de loonslaaf zich. Werd mondiger, sloot zich aan bij gelijkgezinde en eveneens uitgebuite loonslaven (we noemen deze groep tegenwoordig eufemistisch ZZP-ers). Samen maakten ze een vuist tegen uitbuiting, verwoordden rechten en begonnen deze op te eisen en na jaren van inspanning werd een soort van wankele status quo bereikt die eens in de zoveel jaren wordt herzien en herijkt. Ook de loonslaaf kon zich nu een fauteuil op wielen permitteren en had de middelen om zich per vliegende cilinder naar de verste uithoeken van de aarde te verplaatsen om zich te vergapen aan hen die zich nog niet zo ver hebben kunnen ontwikkelen (wat heerlijk authentiek) en door de meer vermogenden uit moeten laten buiten om een dagelijkse boterham en een eitje te kunnen bemachtigen.

Hier moest ik aan denken toen ik deze week in de file stond. Als iemand mij echt wil leren kennen doe je dat het snelst door samen met mij te reizen. Dan komt de ergste versie van mij in full colour en hifi stereo naar boven. Eigenlijk wil je dat niet meemaken (vraag Martha maar eens).
In de file riep ik luidkeels, en keer op keer (tegen mezelf): dit doe ik nooit meer. De hele wereld is krankzinnig geworden en ik doe daar nog aan mee ook.

Waarom sluiten zovelen iedere dag weer aan in de rij? Het beeld van een hijgerige ezel die achter een bundeltje geld aanloopt drong zich aan mij op: De meesten zijn op weg naar hun loonzakje. Dat is de wortel die motiveert om dit telkens weer te doen. En zijn ze niet op weg naar hun loonzakje, dan zijn ze wel op weg naar een plek waar dat loonzakje geleegd kan worden. Een enkeling staat in de rij om de zuur verdiende vrijheid te vieren en de wereld te laten zien dat je ook een stoel op wielen kunt kopen zonder overkapping.

De interim rol die ik op me heb genomen vraagt van me dat ik een paar keer per week heen en weer reis van Rotterdam naar Hilversum of Emmeloord. Omdat OM Nederland zich nog ouderwets voegt naar standaard kantooruren ben ik dus de pineut en veroordeeld tot de rij. De oto is in vrijwel alle gevallen het meest logische vervoermiddel omdat de reizerij vaak het bezoeken van verschillende adressen behelst. Nu rijd ik die afstand niet om het geld maar om een ideaal waar ik in geloof. Niet dat ik daarvan opknap of dat het me een beter gevoel geeft. Integendeel. Het maakt allemaal niets uit en het is gewoonweg verschrikkelijk. Echter, als iemand anders rijd en ik gewoon door kan gaan met lezen, leren kan het me allemaal niet zoveel schelen.

Ideaal, loonzakje of het vieren van de vrijheid; ik voel me hoe dan ook een gigantische ezel en verlang naar de verwezenlijking van de romantische, niet realistische dagdroom van een huisje in het midden van niet al teveel. Met wat koeien, schapen, varkens en kippen, een stukje land en een breiende vrouw op de veranda.

Ik ben een ezel! De belofte aan mezelf "dit doe ik nooit meer," is een holle, betekenisloze frase. Maandag schuif ik gewoon weer aan.